بذر چغندر لبویی بورش راد

چغندر لبویی

چغندر لبویی که با نام علمی  Beta vulgaris شناخته می‌شود، گیاهی دوساله از خانواده اسفناجیان (Amaranthaceae) است. این گیاه دارای برگ‌های پهن، چین‌دار و به رنگ سبز تیره است که مستقیماً از ریشه رشد می‌کنند. در سال دوم یا پس از تجربه سرمای زمستان، ساقه گل‌دهنده شکل می‌گیرد و گیاه به گل و سپس به میوه می‌نشیند. بذرهای چغندر بر روی شاخه گل‌دهنده تشکیل می‌شوند و هر میوه حاوی چندین دانه است.

چغندر لبویی بورش در حالت وحشی در مناطق شمال غربی ایران یافت می‌شود، اما به‌صورت پرورشی در اغلب نقاط کشور کشت می‌گردد. ریشه این گیاه بسته به رقم، به رنگ‌های قرمز روشن، قرمز تیره یا سفید مشاهده می‌شود. از نظر شکل ریشه، چغندر لبویی به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. ارقامی که ریشه گرد و پهن شبیه شلغم دارند.
2. ارقامی که ریشه‌ای طولانی و کشیده تولید می‌کنند.

برگ‌های این گیاه طی روز قند تولید می‌کنند و اگر برگ‌های تازه چغندر در عصر خام مصرف شوند، طعم کاملاً شیرینی دارند.

شرایط مناسب برای رشد چغندر لبویی

شرایط اقلیمی:

1. بهترین شرایط:
   • دمای متوسط
   • رطوبت نسبی زیاد
   • طول روز کوتاه (10 ساعت روشنایی یا کمتر)
2. تأثیر گرما و روزهای بلند:
   • هوای گرم می‌تواند رنگ قرمز ریشه را به سفیدی تغییر دهد یا قند آن را کاهش دهد.
   • روزهای بلند سبب ورود گیاه به مرحله زایشی و تولید گل و بذر می‌شوند.

مرحله زایشی:

• با از بین رفتن حالت طوقه‌ای برگ‌ها آغاز می‌شود.
• ساقه گل‌دهنده تا ارتفاع 1.5 متر رشد می‌کند.
• بهار و روزهای بلند از عوامل تحریک مرحله زایشی هستند.

خاک و تغذیه:

1. نوع خاک مناسب:
   • خاک‌های سنگین مناسب نیستند (به دلیل سختی عملیات زراعی و بدشکل شدن ریشه).
   • خاک‌های بسیار سبک نیز مناسب نیستند (به دلیل عدم توانایی نگهداری آب).
   • بهترین خاک: شنی هوموسی با pH 6.8 تا 7.2
2. pH خاک:
   • کاهش عملکرد در خاک با pH زیر 6 (اضافه کردن آهک برای اصلاح لازم است).
   • حساسیت گیاه به pH بالای 7.4، که می‌تواند سبب کمبود منگنز و پوسیدگی جوانه مرکزی شود.
3. کوددهی:
   • استفاده از کود دامی پوسیده توصیه می‌شود.
   • کود شیمیایی پیشنهادی:
     • 120 کیلوگرم نیتروژن (در دو مرحله)
     • 120 کیلوگرم اکسید فسفر
     • 240 کیلوگرم اکسید پتاس (در هر هکتار)

روش‌های کاشت چغندر لبویی بورش

روش‌های کاشت:

1. کاشت نشاکاری: در برخی مناطق استفاده می‌شود، اما شیوه‌ای کمتر متداول است.
2. کاشت مستقیم بذر: روش رایج برای کشت چغندر لبویی است.
3. شیوه‌های کشت:
   • کشت دست‌پاش (پراکنده): مصرف بذر: 10 تا 12 کیلوگرم در هر هکتار
   • کشت ردیفی یا نشتی:
     • فاصله خطوط: 50 تا 60 سانتی‌متر
     • فاصله اولیه بوته‌ها: 4 تا 5 سانتی‌متر
     • فاصله نهایی پس از تنک کردن: 10 تا 20 سانتی‌متر

نکات کاشت بذر چفندر لبویی بورش:

1. عمق کاشت بذر چغندر لبویی بورش:
   • خاک‌های شنی: کاشت عمیق‌تر
   • خاک‌های سنگین: کاشت سطحی‌تر
   • عمق کاشت: 1 تا 2 سانتی‌متر
2. میزان مصرف بذر چغندر لبویی:
   • 5 تا 8 کیلوگرم در هکتار برای کشت ردیفی
   • در هر بذر، بیش از دو گیاه ممکن است رشد کند؛ بوته‌های اضافی باید تنک شوند.

1. فاصله کاشت بذر چغندر لبویی:
   • فاصله خطوط: 50 تا 60 سانتی‌متر
   • فاصله بین بوته‌ها:
     • در ابتدا: 4 تا 5 سانتی‌متر
     • پس از تنک کردن: 10 تا 20 سانتی‌متر

زمان کاشت چغندر لبویی بورش:

1. مناطق سردسیری:
   • به محض برطرف شدن سرما
   • اولین تاریخ کاشت: 3 تا 4 هفته قبل از آخرین یخبندان بهار
   • آخرین تاریخ کاشت: 6 تا 8 هفته قبل از اولین یخبندان پاییز
2. مناطق گرمسیری: اوایل پاییز یا اواخر پاییز

مدیریت داشت چغندر لبویی

تنک کردن بوته‌های چغندر لبویی بورش:

• پس از سبز شدن، از هر بذر 2 تا 4 گیاه رشد می‌کند.
• برای تولید چغندرهای بزرگ، تنها یک گیاه حفظ می‌شود و بقیه تنک می‌شوند.
• فاصله نهایی بوته‌ها پس از تنک کردن: 10 سانتی‌متر.

مدیریت علف‌های هرز چغندر بورش:

• در کشت‌های ردیفی: استفاده از کلتیواتور یا ادوات دستی باغبانی برای دفع علف‌های هرز.

آفات چغندر لبویی:

1. آفات اولیه: کارادرینا (شب‌پره زمستانی)
   • کنترل: سموم حشره‌کش مانند مالاتیون، باراتین، دیازینون.
2. آفات دیگر: کک چغندر، سر خرطومی چغندر، کفشدوزک چغندر، مگس چغندر، شته کرم ریشه، نماتد چغندر

بیماری‌های چغندر:

1. بیماری‌های قارچی: سفیدک سطحی چغندر، سفیدک داخلی چغندر، لکه گرد برگ چغندر، زنگ چغندر، پوسیدگی ریشه چغندر
2. روش کنترل: استفاده از قارچ‌کش‌های انتخابی برای مبارزه با بیماری‌ها.

برداشت چغندر لبویی

زمان مناسب برداشت چغندر لبویی:

• قطر ریشه چفندر: زمانی که قطر ریشه به 5 تا 6 سانتی‌متر برسد، بهترین زمان برداشت است.
  • در صورت افزایش قطر ریشه: ریشه چوبی، خشبی و سخت می‌شود و کیفیت محصول نهایی کاهش می‌یابد.

روش برداشت چغندر لبویی بورش: استفاده از گاوآهن برای خارج کردن ریشه‌های چغندر از خاک.