بذر نخود فرنگی راد

گیاهشناسی نخود فرنگی

نخود فرنگی با نام علمی Pisum sativum یکی از سبزیجات خوش‌طعم و مغذی است که در سطح جهانی به عنوان یک گیاه یک‌ساله کشت می‌شود. این گیاه دارای ساقه‌ای نازک و رونده است که به‌طور طبیعی رشد می‌کند و برگ‌های آن مرکب از سه برگچه است. در این گیاه، دم برگ به طور خاص رشد زیادی دارد و اغلب به‌طور کامل شبیه یک برگچه به نظر می‌رسد که دور ساقه پیچیده و نقش نگهدارنده دارد.

دانه‌های نخود فرنگی در داخل کیسه‌هایی قرار دارند که این کیسه‌ها از گل گیاه به‌وجود می‌آیند و به‌عنوان محفظه‌ای برای نگهداری دانه‌ها عمل می‌کنند. این ویژگی‌ها به نوعی نشان‌دهنده سازگاری گیاه با شرایط محیطی است، چرا که دانه‌ها درون این کیسه‌ها از آسیب‌های محیطی محافظت می‌شوند. نخود فرنگی به طور کلی از اواخر زمستان تا اوایل تابستان کشت می‌شود و بسته به نوع مصرف و نیاز بازار در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرد.

نخود فرنگی را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:

1. نوعی که دانه‌های چروک دارد
2. نوعی که دانه‌های صاف دارد
3. نوعی که هم دانه و هم غلاف (پوست میوه) قابل استفاده هستند

کاشت نخود فرنگی

کاشت بذر نخود فرنگی در مناطق سردسیر و گرم نیازمند شرایط خاصی است. در ادامه مشخصات و نکات مربوط به کشت نخود فرنگی به صورت یکپارچه و لیستی آورده شده است:

1. مناطق سردسیر:
   • بذر نخود فرنگی در اوایل بهار کاشته می‌شود.
   • از آنجا که نخود فرنگی گیاهی روز بلند است، باید زودتر کاشته شود تا در روزهای کوتاه تابستان بتواند رشد رویشی مناسبی داشته باشد.
   • گلدهی و تشکیل نیام و دانه باید در هوای گرم صورت گیرد که با کاشت زودتر در مناطق سردسیر از این مشکل جلوگیری می‌شود.
   • در این مناطق، کشت باید پس از برطرف شدن خطر یخبندان بهاره انجام گیرد تا گیاه در هنگام برداشت با گرمای بیش از حد مواجه نشود.
2. دمای مناسب برای کاشت دانه نخود فرنگی:
   • دانه‌های صاف وقتی که دمای زمین به ۵ درجه سانتی‌گراد رسید کاشته می‌شوند.
   • دانه‌های چروکیده در دمای کمی بیشتر از ۸ درجه سانتی‌گراد بذر پاشی می‌شوند.
3. کشت دانه نخود فرنگی مناطق گرم و جنوبی کشور:
   • در این مناطق، کاشت در پاییز و اوایل زمستان انجام می‌شود.
4. مقدار بذر:
   • مقدار بذر مورد نیاز بسته به رقم گیاه و شرایط محل کاشت بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار می‌باشد.
5. عمق کاشت بذر نخود فرنگی:
   • عمق کاشت بذر نخود فرنگی بستگی به جنس خاک و میزان رطوبت آن دارد و معمولاً بین ۲.۵ تا ۵ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود.
6. روش کاشت:
   • بذر نخود فرنگی به صورت ردیفی یا دو ردیفی کاشته می‌شود.
   • فاصله بوته‌ها از یکدیگر بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی‌متر می‌باشد.
   • در کشت دو ردیفی، فاصله بسترها از یکدیگر ۱۲۰ سانتی‌متر و فاصله دو ردیف هر بستر ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است.

نکته: در مرحله داشت نخود فرنگی قیم زدن، سله شکنی و مبارزه با علف‌های هرز از مراقبت‌های زراعی مهم در این گیاه به حساب می‌آیند در صورت انجام کلیواتور این امر باید سطحی انجام گیرد تا از صدمه دیدن ریشه‌های گیاه اجتناب شود.

برداشت نخود فرنگی 

1. زمان برداشت: نخود فرنگی معمولاً به صورت نارس برداشت می‌شود. در بیشتر ارقام، برداشت ۳ هفته بعد از گلدهی آغاز می‌شود.
2. زمان مناسب برای برداشت غلاف‌ها: غلاف‌ها باید زمانی چیده شوند که سبز و به خوبی رشد کرده‌اند، ولی قبل از شروع به سفت شدن نخود فرنگی‌ها.
3. کیفیت نخود فرنگی: کیفیت نخود فرنگی بستگی به تردی و میزان قند آن دارد. با بزرگتر شدن اندازه نخود فرنگی، درصد قند کاهش یافته و نشاسته و پروتئین افزایش می‌یابد. همچنین، پوسته بذر و لپه‌ها سخت‌تر می‌گردند.
4. روش‌های برداشت: نخود فرنگی در سطوح کوچک با دست و در سطوح بزرگ به کمک ماشین برداشت می‌شود.
5. نوع برداشت بسته به رقم: بسته به نوع رقم، ممکن است غلاف نارس همراه با دانه آن برداشت شود و مصرف گردد، یا فقط دانه نارس پس از برداشت استفاده شود.
6. روش‌های پس از برداشت: پس از برداشت، نخود فرنگی ممکن است به صورت تازه، کنسرو شده یا یخ زده به بازار عرضه شود. در برخی کشورها، نخود فرنگی در حالت رسیده برداشت شده و سپس خشک می‌شود و پس از فرآوری به صورت کنسرو به بازار مصرف عرضه می‌شود.
7. نگهداری پس از برداشت: توصیه می‌شود که پس از برداشت، نخود فرنگی در رطوبت نسبی ۸۰ تا ۹۵ درصد و دمای ۴ تا ۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود.