راهنمای کاشت بذر بامیه

بامیه (Abelmoschus esculentus) محیطی گرم و آفتابی را ترجیح می‌ده. همیشه دوست داشتید تو باغچه یا مزرعتون بامیه ئروش بدی اما نکاتشو نمیدونستید؟ تو این مقاله، همه چیزهایی را که باید درباره منشأ بامیه، انواع آن و نحوه کاشت، مراقبت و برداشت این گیاه بدونید، با شما به اشتراک میذاریم.

گیاهشناسی بامیه

بامیه متعلق به سرده Abelmoschus و از خانواده Malvaceae (ختمی) است. جالبه بدونید که گل ختمی (Hibiscus) نیز به همین خانواده تعلق داره، که این موضوع زیبایی گل‌های گیاه بامیه را توضیح می‌ده.

این غلاف خوشمزه در سراسر جهان با نام‌های مختلفی شناخته می‌شه. در آسیا، به دلیل شکل ظاهری بامیه، “Lady Fingers” یا “Bhindi” نامیده می‌شه. در برزیل اون رو “Quiabo”، در کوبا “Quimbombó” و در منطقه مدیترانه “Bamya” می‌نامند. همچنین بامیه با نام‌هایی مانند “gombo bean”، “okolo”، “Egyptian bean”، “gambo”، “Greek horn”، “green beak” یا “hibiscus fruit” نیز شناخته می‌شه.

این سبزی با نام‌های متعدد، در بسیاری از نقاط جهان به‌ویژه در آفریقا و آسیا به‌عنوان یک ماده غذایی ارزشمند استفاده می‌شه. برای مثال، بامیه در کاری‌های تند، سوپ‌ها و چاتنی‌ها به کار میره. حتی میشه از دانه‌های بامیه روغن استخراج کرد.

در بسیاری از کشورها، بامیه هنوز یه ماده غذایی کمتر شناخته‌شده محسوب می‌شه. این موضوع احتمالاً به دلیل شرایط آب‌وهواییه که برای رشد این گیاه گرمسیری چندان مناسب نیست. در صورت کمبود گرما و نور خورشید، پرورش بامیه موفقیت‌آمیز نخواهد بود. رشد این گیاه حتی از فلفل (Capsicum) و بادمجان (Solanum melongena) نیز دشوارتر در نظر گرفته می‌شه.

از نظر طعم، غلاف‌های بامیه شباهت زیادی به لوبیا سبز دارن. این سبزی نه‌تنها خوشمزه هست، بلکه کم‌کالری بوده و برای گوارش مفیده. در طب سنتی، از بامیه برای درمان تحریکات معده نیز استفاده می‌شه.

بامیه: منشأ و ویژگی‌ها

بامیه یکی از قدیمی‌ترین محصولات کشاورزی روی زمینه – گفته می‌شه که 4000 سال پیش کشت شده . این سبزی در اصل از فلات اتیوپی منشأ گرفته و از اونجا به‌سرعت در سراسر قاره آفریقا گسترش یافته و سپس به جنوب اروپا راه پیدا کرده. بامیه از طریق تجارت برده به آمریکای شمالی و جنوبی منتقل شد. امروزه، این گیاه در تمام مناطق گرمسیری جهان کشت می‌شه و مهم‌ترین مناطق کشت آن نیجریه، هند و پاکستان هستن.

خدمات کشاورزی راد در شهر ری دارای بذر بامیه باکیفیت ایرانی هست. بذر بامیه راد نیاز هر کشاورزیو رفع میکنه پس اگه همین شروع کار به بذر بامیه با کیفیت نیاز دارید بدونید منبعش کجاست.

گل زرد بامیه

بامیه، که از خانواده گل ختمیه، گل‌های زیبایی داره.

بامیه یک گیاه یک‌ساله است که در شرایط بهینه می‌تونه تا دو متر ارتفاع داشته باشه. ساقه‌های آن سبز روشن تا مایل به قرمز بوده و دارای کرک هستن. برگ‌های بزرگی روی ساقه‌های بلند رشد می‌کنن. گل‌های زیبایی به رنگ سفید، زرد کم‌رنگ یا حتی بنفش داره. این گل‌ها به‌سرعت تبدیل به غلاف‌های باریک ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متری می‌شوند که با کرک پوشیده شدن. رنگ میوه بسته به رقم بامیه می‌تونه سبز روشن، سبز تیره، زرد یا قرمز باشه. داخل این غلاف‌ها، دانه‌های کوچک و سفید در مقطع پنج تا شش‌ضلعی قرار دارن.

انواع بامیه

همان‌طور که نام‌های مختلفی برای بامیه در سراسر جهان وجود داره، تنوع زیادی در گونه‌های آن نیز دیده می‌شه. شکل میوه و رنگ غلاف‌ها بسته به رقم آن متفاوته. در ادامه، برخی از گونه‌های مختلف بامیه را معرفی می‌کنیم.

انواع بامیه با غلاف‌های سبز

• Sunshine Love: این رقم دارای غلاف‌های سبز پررنگه.
• Alabama Okra: ویژگی خاص این رقم میوه‌های دو رنگ آن است که هم سبز و هم قرمز هستن.
• Cajun Delight: این رقم علاوه بر تولید غلاف‌های سبز، گل‌های سفید زیبایی نیز داره.
• Cow Horn: میوه‌های این رقم مانند شاخ گاو بسیار بلند هستند.
• Eagle Pass: این رقم دارای غلاف‌های کوتاه و ضخیم و گل‌های زرده.
• Clemson Spineless: این رقم پربار و بدون خاره.
• Emerald: مانند Clemson Spineless، این رقم نیز بدون خار بوده و غلاف‌های گردی تولید می‌کنه.
• Lee: این رقم دارای غلاف‌های کوچک و خوش‌طعمه.

فروشگاه کشاورزی راد در تهران دارای بذرهای خارجی بامیه از جمله بذر بامیه اماسیدز هم هست که نیاز عر کشاورز و باغداریو رفع میکنه.

کاشت بامیه در فضای باز

ابتدا بستر خاک را به خوبی آماده کنید و خاک را نرم کنید و از هرگونه علف هرز یا سنگ‌ها پاک کنید. برای تأمین نیاز بالای مواد مغذی بامیه، خاک را با کمپوست یا کودهای مناسب عنی کنید.  فاصبه بین بوته  ۳۰ سانتیمتر و فاصله ردیف‌ها ۹۰ سانتیمتر باشه. سپس با دقت بوته‌ها رو از گلدان‌ها خارج کنید. در این مرحله مهم است که ریشه‌های ظریف گیاهان آسیب نبینن. بوته‌های بامیه رو به اندازه‌ای که در گلدان بودند، در خاک قرار بدید. در نهایت، به‌طور کامل آبیاری کنید.

نکته: اگر میخواید کنار بامیه محصولات دیگه‌ای هم کشت کنید بهترین محصولات برای کشت درکنار بذر بامیه میتونه بذر سبزیجات، بذر نخود فرنگی (Pisum sativum) یا بذر ترب (Brassica rapa subsp. rapa var. majalis) باشه. محصولاتی مانند سیب‌زمینی (Solanum tuberosum) یا گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum) خیلی توصیه نمیشه و زیاد مناسب نیستن.

مراقبت صحیح از گیاه بامیه

آبیاری بامیه

برای رشد، بامیه نیاز به مقدار زیادی آب داره. این گیاه در برابر خشکسالی مقاوم نیست، اما از طرفی نمیشه اون رو بیش از حد آبیاری کرد. بنابراین، بامیه را به‌طور منظم آبیاری کنید، حتی در روزهای گرم باید روزانه آن را آبیاری کنید. بهترین زمان برای آبیاری، صبح زوده.

کوددهی بامیه

برای تولید میوه‌های بزرگ و فراوان، بامیه به مواد مغذی کافی نیاز داره. بنابراین، باید در طول تابستان آن را کوددهی کنید. سه بار کوددهی می‌تونه مؤثر باشد: اولین بار قبل از کاشت، دومین بار بعد از گلدهی و سومین بار بعد از برداشت اولین میوه‌ها. بهترین.

تکثیر بامیه از طریق بذر

بامیه به‌خوبی از طریق بذر تکثیر می‌شه. کسانی که می‌خوان بذر بامیه را برای کاشت در آینده برداشت کنن، باید کمی بیشتر از زمانی که قصد دارن برای مصرف برداشت کنند، صبر کنن تا غلاف بامیه به بیشترین اندازه خودش برسه. برای برداشت بذر، غلاف‌های بذر باید روی گیاه خشک بشن و شروع به ترکیدن کنن.  در این زمان، بذرها از غلاف جدا شدن و دیگه پوشش گوشتی ندارن، بنابراین نیازی به شستن آنها نیست. بذرها را چند روز در هوای آزاد خشک کنید. سپس می‌تونید آنها را در یک مکان خنک، تاریک و خشک نگهداری کنید تا به فصل کشاورزی بعدی برسید و بذرهای بامیه رو بکارید.

برداشت و ذخیره‌سازی بامیه

حدود دو ماه پس از کاشت بامیه، زمان برداشت اول فرا می‌رسه. برای این کار از چاقوی تیز یا قیچی هرس و تیز استفاده کنید. طول غلاف‌ها باید بین 8 تا 10 سانتیمتر باشه. ساقه را دقیقاً بالای غلاف ببرید. اگر بامیه به این روش برداشت بشه، غلاف‌های جدید می‌تونن باز هم شکل بگیرن.

نکات برداشت و نگهداری بامیه

• بهتره هنگام برداشت بامیه دستکش بپوشید تا از آسیب دیدن توسط موهای خاردار روی ساقه‌ها و برگ‌ها جلوگیری کنید.
• یکی از روش‌های حفظ این سبزی خوشمزه فریز کردنشه. این کار آسیبی به غلاف‌ها وارد نمی‌کنه و در واقع می‌تونن تا یک سال تازه بمونن.

استفاده‌ها و مواد مغذی

100 گرم بامیه تازه فقط 19 کالری داره و فقط 0.2 گرم چربی. بامیه مقادیر زیادی ویتامین C، بتا-کاروتن و ویتامین‌های K، E، B1 و B2 داره. بامیه همچنین مواد معدنی و ریزمغذی‌هایی از جمله کلسیم، پتاسیم و منیزیم، آهن، روی و اسید فولیک را تأمین می‌کنه. به دلیل  فیبرهای موسیلاژ، بامیه برای کمک به هضم و فلور روده بسیار مفیده.

اگر نمی‌خواید ماده لزج موقع پخت غذا از غلاف‌ها خارج بشه:

می‌تونید آنها را چند دقیقه در آب سرکه بجوشونید و سپس با آب سرد بشورید. گزینه دیگه اینه که غلاف‌ها را قبل از استفاده چند ساعت در آب لیمو خیس کنید.